Os répteis (latim científico: Reptilia) constituem uma classe de animais vertebrados tetrápodes e ectotérmicos, ou seja, não possuem temperatura corporal constante. São todos amniotas (animais cujos embriões são rodeados por uma membrana aminiótica), esta característica permitiu que os répteis ficassem independentes da água para reprodução. Os répteis atuais são representados por quatro ordens:
- Ordem Crocodilia - crocodilos, gaviais e jacarés: 23 espécies
- Ordem Rhynchocephalia - tuataras (da Nova Zelândia): 2 espécies
- Ordem Squamata - lagartos (como o camaleão) e cobras: aproximadamente 7.600 espécies
- Ordem Testudinata - (tartarugas, jabutis e cágados): aproximadamente 300 espécies
Os dinossauros, extintos no final do Mesozóico, pertencem à super-ordem Dinosauria, também integrada na classe dos répteis. Outros répteis pré-históricos são os membros das ordens Pterosauria, Plesiosauria e Ichthyosauria.
Os répteis são encontrados em todos os continentes exceto na Antártica, apesar de suas principais distribuições compreenderem os trópicos e subtrópicos. Não possuem uma temperatura corporal constante, são ectotérmicos e necessitam do calor externo para regulação da temperatura corporal, por isso habitam ambientes quentes e tropicais. Conseguem até um certo ponto regular ativamente a temperatura corporal, que é altamente dependente da temperatura ambiente. A maioria das espécies de répteis são carnívoras e ovíparas (botam ovos). Algumas espécies são ovovivíparas, e algumas poucas espécies são realmente vivíparas.
A língua portuguesa permite duas ortografias e pronúncias: reptil (oxítona), com plural reptis; ou réptil (paroxítona), com plural répteisClassificação
Em anos recentes, muitos taxonomistas têm começado a insistir que a classificação deveria ser monofilética, ou seja, os grupos deveriam incluir todos os descendentes de uma forma particular. A definição tradicional dos reptis dada acima é parafilética, pois exclui tanto aves quanto mamíferos, apesar de eles também terem se desenvolvido a partir do réptil original. Colin Tudge diz:
"Os mamíferos são uma clade, e conseqüentemente os cladistas são felizes em reconhecer a táxon tradicional dos mamíferos. As Aves são também uma clade. Na realidade, Mamíferos e Aves são subclades dentro da clade principal dos Amniotas. Contudo, a classe tradicional Reptilia não é uma clade, mas apenas uma seção da clade Amniotas, que restou após a remoção dos grupos Mamíferos e Aves. Não pode ser definida por sinapomorfias, como seria apropriado, em vez disso, é definida pela combinação das caracteríscas que possuem e as que faltam: reptis são os amniotas a que faltam pelos ou penas, ou seja, no máximo poderíamos dizer que os reptis, na definição tradicional são amniotas 'não-aves' e 'não-mamíferos'."
Evolução
Existem milhares de fósseis de espécies que mostram uma clara transição entre os ancestrais dos reptis e os reptis modernos.
O primeiro verdadeiro réptil é categorizado como Anapsídeo, tendo um crânio sólido com buracos apenas para boca, nariz, olhos, ouvidos e medula espinhal. Algumas pessoas acreditam que astartarugas são os Anapsídeos sobreviventes, já que eles compartilham essa estrutura de crânio, mas essa informação tem sido contestada ultimamente, com alguns argumentando que tartarugas criaram esse mecanismo de maneira a melhorar sua armadura. Os dois lados tem fortes evidências, e o conflito ainda está por ser resolvido.
Pouco depois do aparecimento dos reptis, o grupo dividiu-se em dois ramos. Um dos quais evoluiu para os mamíferos, o outro voltou a dividir-se nos lepidossauros (que inclui as cobras e lagartos modernos e talvez os reptis marinhos do Mesozóico) e nos arcossauros (crocodilos e dinossauros). Esta última classe deu origem ambém às aves.norma para eles
Editado por:Bruna Leite 19:28 11/05/09
Características
- Corpo coberto com pele seca queratinizada (não mucosa) geralmente com escamas ou escudos e poucas glândulas superficiais;
- Dois pares de extremidades (membros), cada uma tipicamente com cinco dedos terminando em garras córneas e adaptadas para correr, rastejar ou trepar; pernas semelhantes a remos nas tartarugas marinhas, reduzidas em alguns lagartos, ausentes em alguns e em todas as cobras;
- Esqueleto interno completamente ossificado; crânio com um côndilo occipital;
- Coração imperfeitamente dividido em quatro câmaras: duas aurículas e um ventrículo parcialmente dividido (ventrículos separados nos crocodilianos), o que lhes confere realmente três câmaras; um par de arcos aórticos; glóbulos vermelhos nucleados, biconvexos e ovais;
- Respiração pulmonar; as tartarugas podem permanecer algumas horas embaixo d'água, prendendo a respiração e, para isso, o organismo funciona lentamente, o coração bate devagar, num fenômeno chamado bradicardia, e o fornecimento de oxigênio é auxiliado por um tipo de respiração acessória, em que o oxigênio dissolvido na água é absorvido pelas vias faríngica e cloacal;
- Doze pares de nervos cranianos;
- Temperatura corporal variável (pecilotermos), de acordo com o ambiente;
- Fecundação interna, geralmente por órgãos copuladores; ovos grandes, com grandes vitelos, em cascas córneas ou calcárias geralmente libertados, mas retidos pela fêmea para o desenvolvimento em alguns lagartos e cobras; estas características revelam uma adaptação evolutiva para a vida terrestre;
- Segmentação meroblástica; envoltórios embrionários (âmnio, cório, saco vitelino e alantóide) presentes durante o desenvolvimento; filhotes quando eclodem (nascem) assemelham-se aos adultos (sem metamorfoses).
- Musculatura muito desenvolvida em Squamata (cobras e lagartos) e em Crocodylia (jacarés e crocodilos), mas em Testudines (tartarugas, cágados e jabutis) a musculatura é desenvolvida apenas no pescoço.
Taxonomia
- Série Amniota
- Classe Synapsida
- Ordem Pelycosauria
- Ordem Therapsida
- Classe Mammalia
- Classe Sauropsida
- Subclasse Anapsida
- Ordem Testudinata (tartarugas)
- Subclasse Diapsida
- Ordem Araeoscelidia
- Ordem Younginiformes
- Infraclasse Ichthyosauria
- Infraclasse Lepidosauromorpha
- Superordem Sauropterygia
- Ordem Placodontia
- Ordem Nothosauroidea
- Ordem Plesiosauria
- Superordem Lepidosauria
- Ordem Sphenodontida (tuatara)
- Ordem Squamata (lagartos & cobras)
- Superordem Sauropterygia
- Infraclasse Archosauromorpha
- Ordem Prolacertiformes
- Divisão Archosauria
- Subdivisão Crurotarsi
- Superordem Crocodylomorpha
- Ordem Crocodylia
- Superordem Crocodylomorpha
- Subdivisão Avemetatarsalia
- Infradivisão Ornithodira
- Ordem Pterosauria
- Superordem Dinosauria
- Ordem Saurischia
- Classe Aves
- Ordem Ornithischia
- Ordem Saurischia
- Infradivisão Ornithodira
- Subdivisão Crurotarsi
- Subclasse Anapsida
- Classe Synapsida
Filogenia
Sauropsida
|--Anapsida
| |--Mesosauridae (Extinto)
| `--Parareptilia
| |--Millerettidae (Extinto)
| |--Bolosauridae (Extinto)
| `--Procolophonomorpha
| |--Procolophonia
| | |--Procolophonidae (Extinto)
| | `--Pareiasauridae (Extinto)
| `?-Testudines (tartarugas)
`--Eureptilia
|--Captorhinidae (Extinto)
`--Romeriida
|--Protorothyrididae (Extinto)
`--Diapsida
|--Araeoscelidia (Extinto)
|--Avicephala (Extinto)
`--Neodiapsida
|?-Younginiformes (Extinto)
`--+--Lepidosauromorpha
| |?-Euryapsida
| | |?-Sauropterygia (Extinto)
| | `?-Ichthyopterygia (Extinto)
| `--Lepidosauriformes
| `--Lepidosauria
| |--Sphenodontida (incluindo tuataras)
| `--Squamata (incluindo lagartos, mosassauros e cobras)
`--Archosauromorpha
|?-Choristodera (Extinto)
|--Trilophosauridae (Extinto)
|--Rhynchosauridae (Extinto)
|--Prolacertiformes (Extinto)
`--Archosauriformes
|--Proterosuchidae (Extinto)
|?-Erythrosuchidae (Extinto)
|--Euparkeriidae (Extinto)
`--+--Proterochampsidae
`--Archosauria
|--Crurotarsi (incluindo Crocodylia)
`--Ornithodira
|--Pterosauromorpha (Extinto)
`--Dinosauromorpha (incluindo Dinosauria, o qual inclui as Aves)
Esta é uma lista dos répteis que podem ser encontrados no Brasil. O número total de espécies é 635.
Testudinata
Cheloniidae (4 espécies)
- Tartaruga-cabeçuda Caretta caretta (Linnaeus, 1758)
- Tartaruga-verde Chelonia mydas (Linnaeus, 1758)
- Tartaruga-de-pente Eretmochelys imbricata (Linnaeus, 1766)
- Tartaruga-oliva Lepidochelys olivacea (Eschscholtz, 1829)
Dermochelyidae (1 espécie)
- Tartaruga-de-couro Dermochelys coriacea (Linnaeus, 1766)
Emydidae (2 espécies)
- Trachemys adiutrix Vanzolini, 1995
- Tartaruga-tigre-de-água Trachemys dorbigni (Duméril & Bibron, 1835)
Geoemydidae (1 espécie)
- Aperema Rhinoclemmys punctularia (Daudin, 1801)
Kinosternidae (1 espécie)
- Muçuã Kinosternon scorpioides (Linnaeus, 1766)
Testudinidae (2 espécies)
- Jabuti-piranga Geochelone carbonaria Spix, 1824
- Jabuti Geochelone denticulata (Linnaeus, 1766)
Podocnemididae (5 espécies)
- Cabeçuda Peltocephalus dumeriliana (Schweigger, 1812)
- Irapuca Podocnemis erythrocephala (Spix, 1824)
- Tartaruga-da-amazônia Podocnemis expansa (Schweigger, 1812)
- Pitiú ou iaçá Podocnemis sextuberculata (Cornalia, 1849)
- Tracajá Podocnemis unifilis (Troschel, 1848)
Chelidae (19 espécies)
- Tartaruga-do-pantanal Acanthochelys macrocephala (Rhodin, Mittermeier & McMorris, 1984)
- Cágado-amarelo Acanthochelys radiolata (Mikan, 1820)
- Cágado-preto Acanthochelys spixii (Duméril & Bibron, 1835)
- Batrachemys heliostemma (McCord, Joseph-Ouni & Lamar, 2000)
- Batrachemys nasuta (Schweigger, 1812)
- Batrachemys raniceps (Gray, 1855)
- Batrachemys tuberculata (Lüderwaldt, 1926)
- Cágado-cabeçido Bufocephala vanderhaegei (Bour, 1973)
- Mata-mata Chelus fimbriatus (Schneider, 1783)
- Cágado-da-serra Hydromedusa maximiliani (Mikan, 1820)
- Cágado-pescoço-de-cobra Hydromedusa tectifera (Cope, 1869)
- Mesoclemmys gibba (Schweigger, 1812)
- Cágado-de-barbicha Phrynops geoffroanus (Schweigger, 1812)
- Cágado-de-hoge Phrynops hogei (Mertens, 1967)
- Phrynops hilarii (Duméril & Bibron, 1835)
- Phrynops tuberosus (Peters, 1870)
- Cágado-rajado Phrynops williamsi (Rhodin & Mittermeier, 1983)
- Jabuti-machado Platemys platycephala (Schneider, 1792)
- Rhinemys rufipes (Spix, 1824)
Crocodilia
Alligatoridae (6 espécies)
- Jacaré-do-pantanal Caiman crocodilus (Linnaeus, 1758)
- Jacaré-de-papo-amarelo Caiman latirostris (Daudin, 1802)
- Jacaré-do-paraguai Caiman yacare (Daudin, 1802)
- Jacaré-açu Melanosuchus niger (Spix, 1825)
- Jacaré-anão Paleosuchus palpebrosus (Cuvier, 1807)
- Jacaré-coroa Paleosuchus trigonatus (Schneider, 1801)
Squamata
Amphisbaenidae (49 espécies)
- Amphisbaena alba (Linnaeus, 1758)
- Amphisbaena anaemariae (Vanzolini, 1997)
- Amphisbaena arda (Rodrigues, 2003)
- Amphisbaena arenaria (Vanzolini, 1991)
- Amphisbaena bolivica (Mertens, 1929)
- Amphisbaena camura (Cope, 1862)
- Amphisbaena carvalhoi (Gans, 1965)
- Amphisbaena crisae (Vanzolini, 1997)
- Amphisbaena cunhai (Hoogmoed & Ávila-Pires, 1991)
- Amphisbaena darwini (Duméril & Bibron, 1839)
- Amphisbaena dubia (L. Müller, 1924)
- Amphisbaena frontalis (Vanzolini, 1991)
- Amphisbaena fuliginosa (Linnaeus, 1758)
- Amphisbaena hastata (Vanzolini, 1991)
- Amphisbaena heathi (Schmidt, 1936)
- Amphisbaena hogei (Vanzolini, 1950)
- Amphisbaena ibijara (Rodrigues, Andrade & Lima, 2003)
- Amphisbaena ignatiana (Vanzolini, 1991)
- Amphisbaena leeseri (Gans, 1964)
- Amphisbaena leucocephala (Peters, 1878)
- Amphisbaena lumbricalis (Vanzolini, 1996)
- Amphisbaena mensae (Castro-Mello, 2000)
- Amphisbaena mertensi (Strauch, 1881)
- Amphisbaena miringoera (Vanzolini, 1971)
- Amphisbaena mitchelli (Procter, 1923)
- Amphisbaena munoai (Klappenbach, 1966)
- Amphisbaena neglecta (Dunn & Piatt, 1936)
- Amphisbaena nigricauda (Gans, 1966)
- Amphisbaena pretrei (Duméril & Bibron, 1839)
- Amphisbaena prunicolor (Cope, 1885)
- Amphisbaena ridley (Boulenger, 1890)
- Amphisbaena sanctaeritae (Vanzolini, 1994)
- Amphisbaena silvestrii (Boulenger, 1902)
- Amphisbaena slevini (Schmidt, 1938)
- Amphisbaena talisiae (Vanzolini, 1995)
- Amphisbaena tragorrhectes (Vanzolini, 1971)
- Amphisbaena vanzolinii (Gans, 1963)
- Amphisbaena vermicularis (Wagler, 1824)
- Anops bilabialatus (Stimson, 1972)
- Anops kingii (Bell, 1833)
- Bronia bedai (Vanzolini, 1991)
- Bronia brasiliana (Gray, 1865)
- Bronia kraoh (Vanzolini, 1971)
- Bronia saxosa (Castro-Mello, 2003)
- Cercolophia absaberi (Strüssmann & Carvalho, 2001)
- Cercolophia bahiana (Vanzolini, 1964)
- Cercolophia cuiabana (Strüssmann & Carvalho, 2001)
- Cercolophia roberti (Gans, 1964)
- Cercolophia steindachneri (Strauch, 1881)
Rhineuridae (8 espécies)
- Aulura anomala (Barbour, 1914)
- Leposternon infraorbitale (Bertold, 1859)
- Leposternon kisteumacheri (Porto, Soares & Caramaschi, 2000)
- Leposternon microcephalum (Wagler, 1824)
- Leposternon octostegum (Duméril, 1851)
- Leposternon polystegum (Duméril, 1851)
- Leposternon scutigerum (Hemprich, 1829)
- Leposternon wuchereri (Peters, 1879)
Iguanidae (1 espécie)
- Iguana-verde Iguana iguana (Linnaeus, 1758)
Hoplocercidae (3 espécies)
- Enyalioides laticeps (Guichenot, 1855)
- Enyalioides palpebralis (Boulenger, 1883)
- Hoplocercus spinosus Fitzinger, 1843
Polychrotidae (21 espécies)
- Anisolepis grilli (Boulenger, 1891)
- Anisolepis longicauda (Boulenger, 1891)
- Anisolepis undulatus (Wiegmann, 1834)
- Anolis auratus (Daudin, 1802)
- Anolis bombiceps (Cope, 1876)
- Anolis fuscoauratus (D'Orbigny, 1837)
- Anolis meridionalis (Boettger, 1885)
- Anolis nasofrontalis (Amaral, 1933)
- Anolis nitens (Wagler, 1830)
- Anolis ortonii (Cope, 1868)
- Anolis philopunctatus (Rodrigues, 1988)
- Anolis phyllorhinus (Myers & Carvalho, 1945)
- Anolis pseudotigrinus (Amaral, 1933)
- Anolis punctatus (Daudin, 1802)
- Anolis trachyderma (Cope, 1876)
- Anolis transversalis (Duméril, 1851)
- Anolis williamsii (Bocourt, 1870)
- Polychrus acutirostris (Spix, 1825)
- Polychrus liogaster (Boulenger, 1908)
- Polychrus marmoratus (Linnaeus, 1758)
- Urostrophus vautieri (Duméril & Bibron, 1837)
Leiosauridae (7 espécies)
- Enyalius bibronii (Boulenger, 1885)
- Enyalius bilineatus (Duméril & Bibron, 1837)
- Enyalius brasiliensis (Lesson, 1828)
- Enyalius catenatus (Wied, 1821)
- Enyalius iheringii (Boulenger, 1885)
- Enyalius leechii (Boulenger, 1885)
- Enyalius perditus (Jackson, 1978)
Tropiduridae (35 espécies)
- Eurolophosaurus amathites (Rodrigues, 1984)
- Eurolophosaurus nanuzae (Rodrigues, 1981)
- Eurolophosaurus divaricatus (Rodrigues, 1984)
- Liolaemus arambarensis (Verrastro, Veronese, Bujes & Dias-Filho, 2003)
- Liolaemus lutzae (Mertens, 1938)
- Liolaemus occipitalis (Boulenger, 1885)
- Plica plica (Linnaeus, 1758)
- Plica umbra (Linnaeus, 1758)
- Iguaninha-azul Stenocercus azureus (Müller, 1882)
- Stenocercus caducus (Cope, 1862)
- Stenocercus dumerilii (Steindachner, 1867)
- Stenocercus fimbriatus (Ávila-Pires, 1995)
- Stenocercus quinarius (2006)
- Stenocercus squarrosus (2006)
- Stenocercus roseiventris (D'Orbigny, 1837)
- Stenocercus tricristatus (Duméril, 1851)
- Strobilurus torquatus (Wiegmann, 1834)
- Tropidurus cocorobensis (Rodrigues, 1987)
- Tropidurus erythrocephalus (Rodrigues, 1987)
- Tropidurus etheridgei (Cei, 1982)
- Tropidurus guarani (Cope, 1862)
- Tropidurus helenae (Manzani & Abe, 1990)
- Tropidurus hispidus (Spix, 1825)
- Tropidurus hygomi (Reinhardt & Luetken, 1861)
- Tropidurus insulanus (Rodrigues, 1987)
- Calango Tropidurus itambere (Rodrigues, 1987)
- Tropidurus montanus (Rodrigues, 1987)
- Tropidurus mucujensis (Rodrigues, 1987)
- Tropidurus oreadicus (Rodrigues, 1987)
- Tropidurus pinima (Rodrigues, 1984)
- Tropidurus psammonastes (Rodrigues, Kasahara & Yonenaga-Yasuda, 1988)
- Tropidurus semitaeniatus (Spix, 1825)
- Tropidurus spinulosus (Cope, 1862)
- Tropidurus torquatus (Wied, 1820)
- Uracentron azureum (Linnaeus, 1758)
- Uracentron flaviceps (Guichenot, 1855)
- Uranoscodon superciliosus (Linnaeus, 1758)
Gekkonidae (31 espécies)
- Bogertia lutzae (Loveridge, 1941)
- Coleodactylus amazonicus (Andersson, 1918)
- Coleodactylus brachystoma (Amaral, 1935)
- Coleodactylus meridionalis (Boulenger, 1888)
- Coleodactylus natalensis (Freire, 1999)
- Coleodactylus septentrionalis (Vanzolini, 1980)
- Gonatodes annularis (Boulenger, 1887)
- Gonatodes eladioi (Nascimento, Ávila-Pires & Cunha, 1987)
- Gonatodes hasemani (Griffin, 1917)
- Gonatodes humeralis (Guichenot, 1855)
- Gonatodes tapajonicus (Rodrigues, 1980)
- Gymnodactylus amarali Barbour, 1925
- Gymnodactylus carvalhoi Vanzolini, 2005
- Gymnodactylus darwinii (Gray, 1845)
- Gymnodactylus geckoides Spix, 1825
- Gymnodactylus guttulatus Vanzolini, 1982
- Hemidactylus agrius (Vanzolini, 1978)
- Hemidactylus brasilianus (Amaral, 1935)
- Lagartixa-doméstica-tropical Hemidactylus mabouia (Moreau de Jonnès, 1818)
- Hemidactylus palaichthus (Kluge, 1969)
- Homonota fasciata (Duméril & Bibron, 1836)
- Homonota uruguayensis (Vaz-Ferreira & Sierra de Soriano, 1961)
- Lepidoblepharis heyerorum (Vanzolini, 1978)
- Lepidoblepharis hoogmoedi (Ávila-Pires, 1995)
- Lygodactylus klugei (Smith, Martin & Swain, 1977)
- Lygodactylus wetzeli (Smith, Martin & Swain, 1977)
- Phyllopezus periosus (Rodrigues, 1986)
- Phyllopezus pollicaris (Spix, 1825)
- Pseudogonatodes gasconi (Ávila-Pires & Hoogmoed, 2000)
- Pseudogonatodes guianensis (Parker, 1935)
- Thecadactylus rapicauda (Houttuyn, 1782)
Anguidae (5 espécies)
- Diploglossus fasciatus (Gray, 1831)
- Diploglossus lessonae (Peracca, 1890)
- Ophiodes striatus (Spix, 1824)
- Ophiodes vertebralis (Bocourt, 1881)
- Ophiodes yacupoi (Gallardo, 1966)
Teiidae (31 espécies)
- Ameiva ameiva (Linnaeus, 1758)
- Cnemidophorus abaetensis Dias, Rocha & Vrcibradic, 2002
- Cnemidophorus cryptus Cole & Dessauer, 1993
- Cnemidophorus lacertoides Duméril & Bibron, 1839
- Cnemidophorus lemniscatus (Linnaeus, 1758)
- Cnemidophorus littoralis Rocha, Araújo, Vrcibradic & Costa, 2000
- Cnemidophorus mumbuca Colli et alii, 2003
- Cnemidophorus nativo Rocha, Bergallo & Peccinini-Seale, 1997
- Cnemidophorus ocellifer (Spix, 1825)
- Cnemidophorus parecis Colli et alii, 2003
- Cnemidophorus vacariensis Feltrim & Lema, 2000
- Crocodilurus amazonicus Spix, 1825
- Dracaena guianensis Daudin, 1802
- Dracaena paraguayensis Amaral, 1950
- Kentropyx altamazonica (Cope, 1876)
- Kentropyx calcarata Spix, 1825
- Kentropyx intermedia (Gray, 1831)
- Kentropyx paulensis Boettger, 1893
- Kentropyx pelviceps Cope, 1868
- Kentropyx striata (Daudin, 1802)
- Kentropyx vanzoi Gallagher & Dixon, 1980
- Kentropyx viridistriga Boulenger, 1894
- Teius oculatus (D'orbigny & Bibron, 1837)
- Teius teyou (Daudin, 1802)
- Tupinambis duseni Lönnberg, 1896
- Tupinambis longilineus Ávila-Pires, 1995
- Tupinambis merianae (Duméril & Bibron, 1839) Teiú
- Tupinambis palustris Manzani & Abe, 2002
- Tupinambis quadrilineatus Manzani & Abe, 1997
- Tupinambis rufescens (Günther, 1871)
- Teiú-branco Tupinambis teguixin (Linnaeus, 1758)
Gymnophthalmidae (71 espécies)
- Alopoglossus angulatus (Linnaeus, 1758)
- Alopoglossus atriventris (Duellman, 1973)
- Alopoglossus buckleyi (O'Shaughnessy, 1881)
- Amapasaurus tetradactylus (Cunha, 1970)
- Anotosaura collaris (Amaral, 1933)
- Anotosaura vanzolinia (Dixon, 1974)
- Arthrosaura kockii (Lidth de Jeune, 1904)
- Arthrosaura reticulata (O'Shaughnessy, 1881)
- Bachia bresslaui (Amaral, 1935)
- Bachia cacerensis (Castrillon & Strüssmann, 1998)
- Bachia dorbignyi (Duméril & Bibron, 1839)
- Bachia flavescens (Bonnaterre, 1789)
- Bachia panoplia (Thomas, 1965)
- Bachia peruana (Werner, 1901)
- Bachia scolecoides (Vanzolini, 1961)
- Bachia trisanale (Cope, 1868)
- Calyptommatus confusionibus (Rodrigues, Zaher & Curcio, 2001)
- Calyptommatus leiolepis (Rodrigues, 1991)
- Calyptommatus nicterus (Rodrigues, 1991)
- Calyptommatus sinebrachiatus (Rodrigues, 1991)
- Cercosaura argulus (Peters, 1863)
- Cercosaura eigenmanni (Griffin, 1917)
- Cercosaura ocellata (Wagler, 1830)
- Cercosaura oshaughnessyi (Boulenger, 1885)
- Cercosaura quadrilineatus (Boettger, 1876)
- Cercosaura schreibersii (Wiegmann, 1834)
- Colobodactylus dalcyanus (Vanzolini & Ramos, 1977)
- Colobodactylus taunayi (Amaral, 1933)
- Colobosaura mentalis (Amaral, 1933)
- Colobosaura modesta (Reinhardt & Luetken, 1862)
- Colobosauroides carvalhoi (Soares & Caramaschi, 1998)
- Colobosauroides cearensis (Cunha, Lima-Verde & Lima, 1991)
- Ecpleopus gaudichaudii (Duméril & Bibron, 1839)
- Gymnophthalmus leucomystax (Vanzolini & Carvalho, 1991)
- Gymnophthalmus underwoodi (Grant, 1958)
- Gymnophthalmus vanzoi (Carvalho, 1999)
- Heterodactylus imbricatus (Spix, 1825)
- Heterodactylus lundii (Reinhardt & Luetken, 1862)
- Iphisa elegans (Gray, 1851)
- Leposoma annectans (Ruibal, 1952)
- Leposoma baturitensis (Rodrigues & Borges, 1997)
- Leposoma guianense (Ruibal, 1952)
- Leposoma nanodactylus (Rodrigues, 1997)
- Leposoma osvaldoi (Ávila-Pires, 1995)
- Leposoma parietale (Cope, 1885)
- Leposoma percarinatum (Müller, 1923)
- Leposoma puk (Rodrigues, 2002)
- Leposoma scincoides (Spix, 1825)
- Leposoma snethlageae (Ávila-Pires, 1995)
- Micrablepharus atticolus (Rodrigues, 1996)
- Micrablepharus maximiliani (Reinhardt & Luetken, 1862)
- Neusticurus bicarinatus (Linnaeus, 1758)
- Neusticurus ecpleopus (Cope, 1875)
- Neusticurus juruazensis (Ávila-Pires & Vitt, 1998)
- Neusticurus ocellatus (Sinitsin, 1930)
- Neusticurus racenisi (Roze, 1958)
- Neusticurus rudis (Boulenger, 1900)
- Neusticurus tatei (Burt & Burt, 1931)
- Nothobachia ablephara (Rodrigues, 1984)
- Placosoma cipoense (Cunha, 1966)
- Placosoma cordylinum (Tschudi, 1847)
- Placosoma glabellum (Peters, 1870)
- Procellosaurinus erythrocercus (Rodrigues, 1991)
- Procellosaurinus tetradactylus (Rodrigues, 1991)
- Psilophthalmus paeminosus (Rodrigues, 1991)
- Ptychoglossus brevifrontalis (Boulenger, 1912)
- Rachysaurus brachylepis (Dixon, 1974)
- Stenolepis ridleyi (Boulenger, 1887)
- Tretioscincus agilis (Ruthven, 1916)
- Tretioscincus oriximinensis (Ávila-Pires, 1995)
- Vanzosaura rubricauda (Boulenger, 1902)
Scincidae (14 espéceis)
- Euprepis atlanticus (Schmidt, 1945)
- Mabuya agilis (Raddi, 1823)
- Mabuya agmosticha (Rodrigues, 2000)
- Mabuya arajara (Rebouças-Spieker, 1981)
- Mabuya bistriata (Spix, 1825)
- Mabuya caissara (Rebouças-Spieker, 1974)
- Mabuya carvalhoi (Rebouças-Spieker & Vanzolini, 1990)
- Mabuya dorsivittata (Cope, 1862)
- Mabuya frenata (Cope, 1862)
- Mabuya guaporicola (Dunn, 1936)
- Mabuya heathi (Schmidt & Inger, 1951)
- Mabuya macrorhyncha (Hoge, 1947)
- Mabuya nigropalmata (Andersson, 1918)
- Mabuya nigropunctata (Spix, 1825)
Squamata - Serpentes
Anomalepididae (4 espécies)
- Liotyphlops beui (Amaral, 1924)
- Liotyphlops ternetzii (Boulenger, 1896)
- Liotyphlops wilderi (Garman, 1883)
- Typhlophis squamosus (Schlegel, 1839)
Leptotyphlopidae (12 espécies)
- Leptotyphlops albifrons (Wagler, 1824)
- Leptotyphlops australis (Freiberg & Orejas-Miranda, 1968)
- Leptotyphlops borapeliotes (Vanzolini, 1996)
- Leptotyphlops brasiliensis (Laurent, 1949)
- Leptotyphlops cupinensis (Bailey & Carvalho, 1946)
- Leptotyphlops diaplocius (Orejas-Miranda, 1969)
- Leptotyphlops dimidiatus (Jan, 1861)
- Leptotyphlops koppesi (Amaral, 1955)
- Leptotyphlops macrolepis (Peters, 1857)
- Leptotyphlops munoai (Orejas-Miranda, 1961)
- Leptotyphlops salgueiroi (Amaral, 1955)
- Leptotyphlops septemstriatus (Schneider, 1801)
Typhlopidae (6 espécies)
- Typhlops amoipira (Rodrigues & Juncá, 2002)
- Typhlops brongersmianus (Vanzolini, 1976)
- Typhlops minuisquamus (Dixon & Hendricks, 1979)
- Typhlops paucisquamus (Dixon & Hendricks, 1979)
- Typhlops reticulatus (Linnaeus, 1758)
- Typhlops yonenagae (Rodrigues, 1991)
Aniliidae (1 espécie)
- Anilius scytale (Linnaeus, 1758)
Tropidophiidae (1 espécie)
- Tropidophis paucisquamis (Müller, 1901)
Boidae (8 espécies)
- Jibóia-constritora (Boa constrictor (Linnaeus, 1758)
- Cobra-papagaio (Corallus caninus (Linnaeus, 1758)
- Corallus cropanii (Hoge, 1953)
- Cobra-de-veado (Corallus hortulanus (Linnaeus, 1758)
- Epicrates cenchria (Linnaeus, 1758)
- Sucuri-malhada (Eunectes deschauenseei (Dunn & Conant, 1936)
- Sucuri-preta (Eunectes murinus (Linnaeus, 1758)
- Sucuri-amarela (Eunectes notaeus (Cope, 1862)
Colubridae (238 espécies)
- Apostolepis albicolaris (Lema, 2002)
- Apostolepis ambinigra (Peters, 1869)
- Apostolepis arenaria (Rodrigues, 1992)
- Apostolepis assimilis (Reinhardt, 1861)
- Apostolepis cearensis (Gomes, 1915)
- Apostolepis cerradoensis (Lema, 2003)
- Apostolepis christineae (Lema, 2002)
- Apostolepis dimidiata (Jan, 1862)
- Apostolepis dorbignyi (Schlegel, 1837)
- Apostolepis flavotorquata (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Apostolepis gaboi (Rodrigues, 1992)
- Apostolepis goiasensis (Prado, 1942)
- Apostolepis intermedia (Koslowsky, 1898)
- Apostolepis lineata (Cope, 1887)
- Apostolepis longicaudata (Amaral, 1921)
- Apostolepis niceforoi (Amaral, 1935)
- Apostolepis nigroterminata (Boulenger, 1896)
- Apostolepis polylepis (Amaral, 1921)
- Apostolepis pymi (Boulenger, 1903)
- Apostolepis quirogai (Giraudo & Scrocchi, 1998)
- Apostolepis rondoni (Amaral, 1925)
- Apostolepis sanctaeritae (Werner, 1924)
- Apostolepis vittata (Cope, 1887)
- Atractus albuquerquei (Cunha & Nascimento, 1983)
- Atractus alphonsehogei (Cunha & Nascimento, 1983)
- Atractus badius (Boie, 1827)
- Atractus elaps (Günther, 1858)
- Atractus flammigerus (Boie, 1827)
- Atractus guentheri (Wucherer, 1861)
- Atractus insipidus (Roze, 1961)
- Atractus latifrons (Günther, 1868)
- Atractus maculatus (Günther, 1858)
- Atractus major (Boulenger, 1894)
- Atractus natans (Hoogmoed & Prudente, 2003)
- Atractus pantostictus (Fernandes & Puorto, 1993)
- Atractus poeppigi (Jan, 1862)
- Atractus potschi (Fernandes, 1995)
- Atractus reticulatus (Boulenger, 1885)
- Atractus schach (Boie, 1827)
- Atractus serranus (Amaral, 1930)
- Atractus snethlageae (Cunha & Nascimento, 1983)
- Atractus taeniatus (Griffin, 1916)
- Atractus torquatus (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Atractus trihedrurus (Amaral, 1926)
- Atractus trilineatus (Wagler, 1828)
- Atractus zebrinus (Jan, 1862)
- Atractus zidoki (Gasc & Rodrigues, 1979)
- Boiruna maculata (Boulenger, 1896)
- Boiruna sertaneja (Zaher, 1996)
- Calamodontophis paucidens (Amaral, 1935)
- Cercophis auratus (Schlegel, 1837)
- Cobra-cipó (Chironius bicarinatus (Wied, 1820)
- Chironius carinatus (Linnaeus, 1758)
- Chironius exoletus (Linnaeus, 1758)
- Chironius flavolineatus (Boettger, 1885)
- Chironius fuscus (Linnaeus, 1758)
- Chironius laevicollis (Wied, 1824)
- Chironius laurenti (Dixon, Wiest & Cei, 1993)
- Chironius multiventris (Schmidt & Walker, 1943)
- Chironius quadricarinatus (Boie, 1827)
- Chironius scurrulus (Wagler, 1824)
- Clelia bicolor (Peracca, 1904)
- Clelia clelia (Daudin, 1803)
- Clelia hussami (Morato, Franco & Sanches, 2003)
- Clelia montana (Franco, Marques & Puorto, 1997)
- Clelia plumbea (Wied, 1820)
- Clelia quimi (Franco, Marques & Puorto, 1997)
- Clelia rustica (Cope, 1878)
- Dendrophidion dendrophis (Schlegel, 1837)
- Dipsas albifrons (Sauvage, 1884)
- Dipsas alternans (Fischer, 1885)
- Dipsas catesbyi (Sentzen, 1796)
- Dipsas incerta (Jan, 1863)
- Dipsas indica (Laurenti, 1768)
- Dipsas neivai (Amaral, 1926)
- Dipsas pavonina (Schlegel, 1837)
- Dipsas variegata (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Ditaxodon taeniatus (Hensel, 1868)
- Drepanoides anomalus (Jan, 1863)
- Jararacuçu-de-papo-amarelo Drymarchon corais (Boie, 1827)
- Drymobius rhombifer (Günther, 1860)
- Drymoluber brazili (Gomes, 1918)
- Drymoluber dichrous (Peters, 1863)
- Echinanthera affinis (Günther, 1858)
- Echinanthera amoena (Jan, 1863)
- Echinanthera bilineata (Fischer, 1885)
- Echinanthera brevirostris (Peters, 1863)
- Echinanthera cephalomaculata (Di-Bernardo, 1994)
- Echinanthera cephalostriata (Di-Bernardo, 1996)
- Echinanthera cyanopleura (Cope, 1885)
- Echinanthera melanostigma (Wagler, 1824)
- Echinanthera occipitalis (Jan, 1863)
- Echinanthera persimilis (Cope, 1869)
- Echinanthera poecilopogon (Cope, 1863)
- Echinanthera undulata (Wied, 1824)
- Elapomorphus lepidus (Reinhardt, 1861)
- Elapomorphus quinquelineatus (Raddi, 1820)
- Elapomorphus wuchereri (Günther, 1861)
- Erythrolamprus aesculapii (Linnaeus, 1766)
- Erythrolamprus mimus (Cope, 1868)
- Gomesophis brasiliensis (Gomes, 1918)
- Helicops angulatus (Linnaeus, 1758)
- Cobra-d'água-do-litoral Helicops carinicaudus (Wied, 1825)
- Helicops gomesi (Amaral, 1921)
- Helicops hagmanni (Roux, 1910)
- Helicops infrataeniatus (Jan, 1865)
- Jararaca-d'água Helicops leopardinus (Schlegel, 1837)
- Helicops modestus (Günther, 1861)
- Helicops polylepis (Günther, 1861)
- Helicops trivittatus (Gray, 1849)
- Hydrodynastes bicinctus (Herrmann, 1804)
- Hydrodynastes gigas (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Hydrops martii (Wagler, 1824)
- Hydrops triangularis (Wagler, 1824)
- Imantodes cenchoa (Linnaeus, 1758)
- Serpente-olho-de-gato-anelada Leptodeira annulata (Linnaeus, 1758)
- Azulão-bóia Leptophis ahaetulla (Linnaeus, 1758)
- Lioheterophis iheringi (Amaral, 1935)
- Liophis almadensis (Wagler, 1824)
- Liophis amarali (Wettstein, 1930)
- Liophis anomalus (Günther, 1858)
- Liophis atraventer (Dixon & Thomas, 1985)
- Liophis breviceps (Cope, 1861)
- Liophis carajasensis (Cunha, Nascimento & Ávila-Pires, 1985)
- Liophis cobella (Linnaeus, 1758)
- Liophis dilepis (Cope, 1862)
- Liophis festae (Peracca, 1897)
- Liophis flavifrenatus (Cope, 1862)
- Liophis frenatus (Werner, 1909)
- Liophis jaegeri (Günther, 1858)
- Liophis lineatus (Linnaeus, 1758)
- Liophis maryellenae (Dixon, 1985)
- Liophis meridionalis (Schenkel, 1901)
- Liophis miliaris (Linnaeus, 1758)
- Liophis mossoroensis (Hoge & Lima-Verde, 1972)
- Liophis paucidens (Hoge, 1953)
- Liophis poecilogyrus (Wied, 1824)
- Liophis reginae (Linnaeus, 1758)
- Liophis taeniogaster (Jan, 1863)
- Liophis typhlus (Linnaeus, 1758)
- Liophis viridis (Günther, 1862)
- Lystrophis dorbignyi (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Falsa-coral-nariguda Lystrophis histricus (Jan, 1863)
- Lystrophis matogrossensis (Scrocchi & Cruz, 1993)
- Lystrophis nattereri (Steindachner, 1867)
- Masticophis mentovarius (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Jararacuçu-do-brejo Mastigodryas bifossatus (Raddi, 1820)
- Mastigodryas boddaerti (Sentzen, 1796)
- Ninia hudsoni (Parker, 1940)
- Oxybelis aeneus (Wagler, 1824)
- Oxybelis fulgidus (Daudin, 1803)
- Oxyrhopus clathratus (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Oxyrhopus formosus (Wied, 1820)
- Oxyrhopus guibei (Hoge & Romano, 1977)
- Oxyrhopus melanogenys (Tschudi, 1845)
- Oxyrhopus petola (Linnaeus, 1758)
- Oxyrhopus rhombifer (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Oxyrhopus trigeminus (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Phalotris concolor (Ferrarezzi, 1993)
- Phalotris lativittatus (Ferrarezzi, 1993)
- Phalotris lemniscatus (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Phalotris mertensi (Hoge, 1955)
- Phalotris multipunctatus (Puorto & Ferrarezzi, 1993)
- Phalotris nasutus (Gomes, 1915)
- Phalotris tricolor (Cope, 1861)
- Philodryas aestiva (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Philodryas arnaldoi (Amaral, 1932)
- Cobra-verde (Philodryas arnaldoi (Amaral, 1923)
- Philodryas mattogrossensis (Koslowsky, 1898)
- Philodryas nattereri (Steindachner, 1870)
- Philodryas olfersii (Lichtenstein, 1823)
- Philodryas oligolepis (Gomes, 1921)
- Philodryas patagoniensis (Girard, 1857)
- Philodryas psammophidea (Günther, 1872)
- Philodryas viridissima (Linnaeus, 1758)
- Phimophis chui (Rodrigues, 1993)
- Phimophis guerini (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Phimophis guianensis (Troschel, 1848)
- Phimophis iglesiasi (Gomes, 1915)
- Phimophis scriptorcibatus (Rodrigues, 1993)
- Pseudablabes agassizii (Jan, 1863)
- Pseudoboa coronata (Schneider, 1801)
- Pseudoboa haasi (Boettger, 1905)
- Pseudoboa neuwiedii (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Pseudoboa nigra (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Pseudoboa serrana (Morato, Moura-Leite, Prudente & Bérnils, 1995)
- Pseudoeryx plicatilis (Linnaeus, 1758)
- Pseustes cinnamomeus (Wagler, 1824)
- Pseustes poecilonotus (Günther, 1858)
- Pseustes sexcarinatus (Wagler, 1824)
- Papa-ovo Pseustis sulphureus (Wagler, 1824)
- Psomophis genimaculatus (Boettger, 1885)
- Psomophis joberti (Sauvage, 1884)
- Psomophis obtusus (Cope, 1864)
- Ptychophis flavovirgatus (Gomes, 1915)
- Rhachidelus brazili (Boulenger, 1908)
- Rhinobothryum lentiginosum (Scopoli, 1785)
- Sibon nebulata (Linnaeus, 1758)
- Sibynomorphus mikanii (Schlegel, 1837)
- Sibynomorphus neuwiedi (Ihering, 1911)
- Sibynomorphus turgidus (Cope, 1868)
- Sibynomorphus ventrimaculatus (Boulenger, 1885)
- Simophis rhinostoma (Schlegel, 1837)
- Siphlophis cervinus (Laurenti, 1768)
- Siphlophis compressus (Daudin, 1803)
- Siphlophis leucocephalus (Günther, 1863)
- Siphlophis longicaudatus (Andersson, 1907)
- Siphlophis pulcher (Raddi, 1820)
- Siphlophis worontzowi (Prado, 1940)
- Sordellina punctata (Peters, 1880)
- Caninana Spilotes pullatus (Linnaeus, 1758)
- Taeniophallus nicagus (Cope, 1895)
- Tantilla boipiranga (Sawaya & Sazima, 2003)
- Tantilla melanocephala (Linnaeus, 1758)
- Thamnodynastes almae (Franco & Ferreira, 2003)
- Thamnodynastes chaquensis (Bergna & Alvarez, 1993)
- Thamnodynastes hypoconia (Cope, 1860)
- Thamnodynastes longicaudus (Franco, Ferreira. Marques & Sazima, 2003)
- Cobra-corre-campo Thamnodynastes pallidus (Linnaeus, 1758)
- Thamnodynastes rutilus (Prado, 1942)
- Thamnodynastes strigatus (Günther, 1858)
- Tomodon dorsatus (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Tomodon ocellatus (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Tropidodryas serra (Schlegel, 1837)
- Tropidodryas striaticeps (Cope, 1869)
- Umbrivaga pygmaea (Cope, 1868)
- Uromacerina ricardinii (Peracca, 1897)
- Urotheca euryzona (Cope, 1862)
- Cobra-chata Waglerophis merremii (Wagler, 1824)
- Xenodon guentheri (Boulenger, 1894)
- Xenodon neuwiedii (Günther, 1863)
- Xenodon rhabdocephalus (Wied, 1824)
- Xenodon severus (Linnaeus, 1758)
- Xenopholis scalaris (Wucherer, 1861)
- Xenopholis undulatus (Jensen, 1900)
- Xenoxybelis argenteus (Daudin, 1803)
- Xenoxybelis boulengeri (Procter, 1923)
Elapidae (22 espécies)
- Leptomicrurus collaris (Schlegel, 1837)
- Leptomicrurus narduccii (Jan, 1863)
- Leptomicrurus scutiventris (Cope, 1870)
- Micrurus altirostris (Cope, 1860)
- Micrurus annelatus (Peters, 1871)
- Micrurus averyi (Schmidt, 1939)
- Micrurus brasiliensis (Roze, 1967)
- Micrurus corallinus (Merrem, 1820)
- Micrurus decoratus (Jan, 1858)
- Micrurus filiformis (Günther, 1859)
- Micrurus frontalis (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Micrurus hemprichii (Jan, 1858)
- Micrurus ibiboboca (Merrem, 1820)
- Micrurus langsdorffii (Wagler, 1824)
- Micrurus lemniscatus (Linnaeus, 1758)
- Micrurus pacaraimae (Carvalho, 2002)
- Micrurus paraensis (Cunha & Nascimento, 1973)
- Micrurus psyches (Daudin, 1803)
- Micrurus pyrrhocryptus (Cope, 1862)
- Micrurus spixii (Wagler, 1824)
- Micrurus surinamensis (Cuvier, 1817)
- Micrurus tricolor (Hoge, 1956)
[editar] Viperidae (27 espécies)
- Jararaca-verde Bothriopsis bilineata (Wied, 1825)
- Bothriopsis taeniata (Wagler, 1824)
- Bothrocophias hyoprora (Amaral, 1935)
- Bothrops alcatraz (Marques, Martins & Sazima, 2002)
- Urutu Bothrops alternatus (Duméril, Bibron & Duméril, 1854)
- Bothrops atrox (Linnaeus, 1758)
- Bothrops brazili (Hoge, 1954)
- Cotiara Bothrops cotiara (Gomes, 1913)
- Bothrops diporus (Cope, 1862)
- Bothrops erythromelas (Amaral, 1923)
- Bothrops fonsecai (Hoge & Belluomini, 1959)
- Jararaca-ilhoa Bothrops insularis (Amaral, 1921)
- Bothrops itapetiningae (Boulenger, 1907)
- Jararaca-da-mata Bothrops jararaca (Wied, 1824)
- Jararacuçu Bothrops jararacussu (Lacerda, 1884)
- Bothrops leucurus (Wagler, 1824)
- Bothrops lutzi (Miranda-Ribeiro, 1915)
- Bothrops marajoensis (Hoge, 1966)
- Bothrops mattogrossensis (Amaral, 1925)
- Caiçaca Bothrops moojeni (Hoge, 1966)
- Bothrops muriciensis (Ferrarezzi & Freire, 2001)
- Jararaca-cruzeira Bothrops neuwiedi (Wagler, 1824)
- Bothrops pauloensis (Amaral, 1925)
- Bothrops pirajai (Amaral, 1923)
- Bothrops pubescens (Cope, 1870)
- Cascavel-de-quatro-ventas Crotalus durissus (Linnaeus, 1758)
- Surucucu Lachesis muta (Linnaeus, 1766)
Comentários